تحقیق امامزاده های زید و یحیی تهران

پژوهشی پیرامون امامزاده های زید و یحیی-علیهم السلام-واقع در شهر تهران

از آنجاییکه دو بنای مورد بحث و مطالعه مجموعه تحقیقی حاضر، یعنی امامزاده های زید و یحیی متعلق به دوران قاجار می باشند، قبل از بررسی دو امامزاده مذکور به شرح ویژگیهای هنر و معماری دوران قاجار پرداخته می شود.

هنر و معمای دوران قاجار

در اواخر سده دوازدهم ه.ق خاندان قاجار جایگزین خاندان زند شد و تهران را پایتخت خود قرار داد.

آقا محمد خان قاجار در سال 1210 ه.ق در قصری که در تهران در کاخ گلستان ساخته بود رسما تاج گذاری کرد، بنای عمارت تخت مرمر و احداث معبر و پلی به نام دروازه دولت در ارگ در محل فعلی ابتدای شمالی خیابان باب همایون که راه ورود به داخل ارگ از آن جانب گردید، به فرمان آقا محمدخان صورت گرفت. اما با آنکه آقا محمد خان تهران را به مقام پایتخت ارتقا داد، یا چنانکه باید و شاید سلیقه نداشت و یا اینکه عمر زمامداری او به حد کافی طولانی نبود که به آنجا همان مزایا را اعطا کند که اسلاف او پیوسته در مورد آسایش و بهبود پایتخت و مقر حکومت خویش کرده بودند.

اولیویه که در سال 1797 م یعنی سال قتل آقامحمدخان در تهران بوده می نویسد:

در محیط شهر دو میل و دارای پانزده هزار جمعیت بود، که سه هزار نفر آنها افراد درباری و سپاهی خاصه پادشاهی بودند، ولی در دوره فتحعلی شاه که افکار و خیالات عالی تری در کار پادشاهی داشت، حدود شهر وسعت یافت و آراستگی آن بالا گرفت.

موقعیت مکانی امامزاده زید

امامزاده زید در محله قدیمی بازار تهران واقع شده است. بازار زید در شمال، بازار بزازها در جنوب، بازار مسجد زید در شرق و بازار کفاشها در مغرب آن قرار دارد.

تهرانی از زمانی که دارای برج بارو شد یعنی از زمان سلطنت شاه طهماسب دارای چهار محله اصلی به نامهای عودلاجان، سنگلج، بازار و چال میدان بوده است که هر یک از این محله ها نیز با گذشت زمان، دارای محله هایی کوچکتر شده اند.

محله بازار، که امامزاده زید در آن واقع شده است،در جنوب تهران قدیم قرار داشت و از شمال به ارگ سلطنتی تهران، از مشرق به محله چال میدان، از شمال شرقی به محله عودلاجان، از مغرب به محله سنگلج و از جنوب به حصار شهر محدود می گردید.

به عبارت دیگر محله مذکور در سه راه مسجد شاه، انتهای خیابان ناصریه (ناصر خسرو) و امتداد خیابان جبه خانه یعنی خیابان بوذرجمهری تا انتهای بازار بزرگ-بازار بزازها و بازار چهل تن، قرار داشت.

در واقع محله بازار در مرکز هسته اصلی تهران باستان قرار داشته و محله عودلاجان از سوی شرق، سنگلج از سوی غرب و گوشه ای از محله چال میدان در شمال سیداسماعیل به آن راه داشته اند. بعدها قسمتهایی از شمال و جنوب بازار توسعه یافت و هسته اصلی تهران قدیم را تشکیل داده است. ...

موقعیت مکانی امامزاده یحیی

بقعه امامزاده یحیی در جنوب شرقی محله عودلاجان و در کوچه امامزاده یحیی واقع است. کوی امامزاده یحیی گوشه ای از ناحیه عودلاجان است که به سبب وجود امامزاده یحیی بدین نام خوانده می شود. این محل تا خیابان ری فاصله چندانی ندارد.

محله عودلاجان در قسمت شمالی شرقی تهران قدیم قرار داشت و از شمال و مشرق به حصار شهر، از مغرب به باروی ارگ سلطنتی و از جنوب به محله چال میدان و از جنوب غربی به محله بازار محدود می شد . به عبارت دیگر محله عودلاجان محدود به ضلع شرقی ارگ سلطنتی و حدود مسجد شاه و شمال خیابان بوذرجمهری شرقی، بازار عودلاجان یا بازار کلیمی ها و محله یهودیان و پامنار بوده است. ...

فهرست مطالب تحقیق

مقدمه

هنرومعماری دوران قاجار

موقعیت مکانی امامزاده زید

سلسله نسبت امامزاده زید

بقعه امامزاده زید وهنرهای تزئینی آن

نوع بهره برداری از بقعه امامزاده زید

شرح حال آصف الدوله (بانی حرم وگنبد امامزاده زید)

موقعیت مکانی امامزاده یحیی

سلسله نسب امامزاده یحیی

نوع بهره برداری از بقعه امامزاده یحیی

طرح حفاظتی امامزاده زید

ضوابط طرح حریم حفاظتی منطقه بازار تهران

پیشنهادات حفاظتی و مرمتی

تصاویر : ندارد ولی در اینترنت موجود است

فهرست منابع